Drie dagen geleden (11 september 2025) las ik een triest bericht dat, in verschillende variaties en in diverse landen, helaas elke zomer weer opduikt: een wandelaar maakt in de bergen een voettocht, glijdt uit en stort in de diepte, met – bijna altijd – fataal gevolg. In dit geval kreeg de wandelaar een steen op haar hoofd, waarna ze, ergens in de Picos de Europa, in de diepte stortte, een val die ze niet overleefde.
Zelf ben ik in 2009 in de Picos de Europa geweest, maar daar ben ik niet in gevaarlijke situaties verzeild geraakt, zoals die ongelukkige Duitse vrouw van negenentwintig.
Hoe anders was dat in 2021 in de Franse Alpen. Ik was er met mijn vrouw en zoon en nadat we de basiliek van Notre-Dame de la Salette hadden bekeken (een belangrijke bedevaartsplaats), wilden we nog een wandeling in de buurt maken. Dat kon, bijvoorbeeld naar La Chapelle en Valjouffrey, een wandeling van bijna tien kilometer.
Maar die voettocht ondernemen stond voor ons zo’n beetje gelijk aan zelfmoord (men moet overdrijven om begrepen te worden): hij voerde over een smal pad dat was bedekt met losse, platte leisteentjes. Pal naast het pad gaapte een afgrond van vele tientallen meters (zie dit filmpje, met een commentator die helaas zijn zin niet afmaakt, terwijl die nou juist de informatie zou moeten bevatten waar het om gaat…).
Ook al was je goed ter been, een uitglijder was zo gemaakt op die losliggende, platte steentjes en aangezien er geen koord of hek naast het pad was bevestigd, zou je in zo’n geval misschien wel honderd meter naar beneden gestort zijn. Het verbaast mij daarom dat er op internet niet wordt gewaarschuwd voor de hoge gevaarlijkheidsgraad van deze wandeling.
Nou ja, hoe het ook zij, ik liep dat paadje een eindje op, maar hield het na enkele meters al voor gezien en keerde op mijn schreden terug. Misschien dat ik dus doende een schitterende wandeling zou missen, maar dat moest dan maar.
Wandelen in de bergen is en blijft voor mij een geweldige ervaring, maar ik realiseer mij terdege dat het tegelijkertijd een gevaarlijke onderneming blijft: uitglijden over een losliggende steen, je evenwicht verliezen, geraakt worden door een vallende rots, er zijn verschillende mogelijkheden waardoor je in de bergen van het pad af raakt en in de afgrond stort. Deze zomer zijn er alleen al in de Italiaanse Alpen in één maand tijd ruim tachtig doden gevallen. En ook elders in de Alpen was het helaas raak.
‘Gipfel und Abgrund – das ist jetzt in eins beschlossen!’ laat Nietzsche Zarathustra zeggen. De filosoof Nietzsche bedoelt daarmee dat de denkende mens in zijn bestaan een punt bereikt waarop hij de extremen van het leven, het hoogste en het diepste, niet meer als tegenstellingen ziet, maar als ondeelbare eenheid ervaart.
Maar als je loopt in de bergen, kun je deze uitspraak ook letterlijker nemen: bergtop en afgrond liggen dicht bij elkaar; het ene moment kun je genieten van het uitzicht op een zonbeschenen bergtop, het andere let je niet goed op waar je loopt, maak je een misstap en stort je in de afgrond.
Tijdens het vogelen in Spaanse Pyreneeën deze zomer was dat wederom een valkuil waar ik niet in moest stappen; je wordt tijdens het lopen ineens gegrepen door de blik op een vogel, zet de verrekijker voor je ogen, stapt naar voren of opzij, om hem beter te kunnen bekijken. En daar loert het gevaar: voordat je het weet, zet je je voet neer op een losliggende steen en glijd je uit.
Ieder mens denkt er wel eens over na: waar zal ik aan doodgaan? Een hartaanval, een hersenbloeding, een ziekte, een auto-ongeluk? Ik ben soms net een mens, dus ik heb ook wel eens mijn mogelijke doodsoorzaken de revue laten passeren. En tijdens die wat macabere gedachtengang dacht ik: in de afgrond storten terwijl ik mijn geliefde gieren bekijk, zou voor mij een passende dood zijn. Nou, dat kan wel wezen, maar ik stel dat graag nog vele jaren uit.
