Zo, het is Derde Kerstdag (27 december 2023). Hopelijk is iedereen de kerstdagen ongeschonden doorgekomen; de gourmetdampen zijn weer opgetrokken en hopelijk is de vlam niet figuurlijk in de pan geslagen bij de discussies met de schoonfamilie aan de kerstdis, zoals de vlam soms letterlijk in de pan kan slaan tijdens het gourmetten.
De kerstdis is immers altijd een mijnenveld, waar het behoedzaam manoeuvreren is om heikele onderwerpen heen die kunnen leiden tot explosieve situaties. Vandaar dat er talloze sites bestaan waar tips worden gegeven om de kerstdagen zonder (emotionele) kleerscheuren door te komen en om conflicten met je (schoon)familie te vermijden.
Voor veel mensen zijn de data 25 en 26 december synoniem voor geduldig de tijd uitzitten in het gezelschap van (schoon)familieleden die ze in sommige gevallen niet kunnen luchten of zien, het doen van zouteloze spelletjes waarbij alle deelnemers opgeklopte lachjes ten beste geven en waarbij je te lang op elkaars lip zit, waardoor irritaties op de loer liggen, kribbigheden die door een enthousiaste alcoholinname nog eens van extra venijn worden voorzien.
Er zijn – ook voor mij – tijden geweest dat ik met opzet een weekje ertussenuit naar een verre bestemming boekte om de Kerst maar niet in Nederland met (schoon)familie te hoeven vieren. En één jaar moest ik zelfs een afspraak met mijn ouders maken: zou ik 25 of 26 december bij hen komen, om de kerstdis met hen tweeën te vieren? Zodoende kon ik namelijk mijn broer ontlopen, met wie ik toen ruzie had…
Maar deze conflictueuze kerstdagen liggen ver achter mij. Lang geleden al besloot ik mij niet langer met schijnproblemen bezig te houden. Waarom energie verliezen met fulmineren tegen een – oké, toegegeven – burgerlijke traditie die voorschrijft dat je je in familieverband gaat volvreten tijdens de kerstdagen? En als toppunt van Nederlandse burgerlijkheid gold (en geldt) daarbij dat je dan gaat gourmetten. En wat deed André Degen jarenlang tijdens de Kerst? Juist ja.
De confrontatie aangaan tijdens de kerstdis was dit jaar voor mij sowieso niet aan de orde, want in mijn naaste omgeving is iemand zijn laatste levensfase ingegaan, dus stel dat je een appeltje met een familielid te schillen had (wat niet voor mij gold), dan zou het uiteraard niet erg kies zijn om dat plan in deze verdrietige tijd ten uitvoer te brengen.
Zelf heb ik tijdens beide kerstdagen maar weer eens het Weihnachtsoratorium van Bach opgezet. Ik geloof dan niet in de God die Bach eert in zijn symfonieën, cantates en oratoria, maar ik geloof wel degelijk in de eeuwigdurende magie en – kom, durf het te zeggen, André! – troostende werking van de muziek.
