Vandaag (17 december 2019) had mijn vader 84 moeten worden. Het mocht niet zo zijn: hij is helaas maar 78 geworden.
Om bij zijn overlijden stil te staan eer ik hem op zijn verjaardag met een lang gedicht dat ik tien dagen vóór zijn overlijden schreef en dat terwijl ik op dat moment zijn dood nog helemaal niet zag aankomen. Noem het voorgevoel.
Hoe het ook zij, anderhalf week vóór zijn trépas (ja zeg, hij was leraar Frans) nam ik mijn vader ‘op retour’ naar zijn geliefde Frankrijk (hoewel men de navolgende regels – uiteraard – niet één-op-één autobiografisch moet lezen):
Op retour
Voor mijn vader
Ik wil mijn dementerende vader
gewezen leraar Frans
nog eenmaal meenemen
naar Zuid-Frankrijk
langs velden vol zonnebloemen.
Die noemde hij steevast
‘een leger in slagorde
dat wacht op bevelen
van de zonnegod.’
Hij vond dat
een goede vergelijking
van zichzelf.
Ik vind dat nu ook.
Voor de laatste keer
hem het aroma laten opsnuiven
van lavendel
heilzaam kruid
dat hem
voor een ogenblik
geneest van schemerig heden
tot zonlicht verleden.
Ik zal dit tafereel
voor ons beiden opslaan:
Op een terras
onder een grote plataan
die als een moederkloek
met haar takken even
onheil van boven
tegenhoudt.
Wij beiden nippend aan
een Côtes du Rhône
net zoals toen.
‘Die noemen ze
‘vin du soleil’,
doceert mijn vader.
Ik wil het
maar al te graag weten.
Ik wil hem nog eenmaal
de cicades laten horen
die stilvielen als je
te dicht bij hen kwam.
Dit ontlokte mijn vader
altijd de opmerking
dat ‘hij dat gedrag
zo goed kon begrijpen.’
En dan die verlegen lach erbij.
Nog eenmaal
zacht strijkend
zonsondergangslicht
vluchtige eeuwige sneeuw
op de boomgroep naast de camping
aan de Ardèche.
Ik wil dat goudgele licht
scheppen van die toppen
het vatten en opbergen
om te bewijzen
dat het duurzamer is dan
zijn stoffelijke variant.
‘Pap, weet je het nog?’
‘- Natuurlijk jongen?
Hoe zou ik dat nou
kunnen vergeten?’
Nog eenmaal
tijm stuk wrijven tot kruim
met onze vingertoppen
neusvleugels uit laten slaan
naar het verre toen.
Nog eenmaal
de bruine koeien
op de zonnige berghellingen.
Laat hun bellen
op die zekere dag klinken
in plaats van kerkklokken.
Nog eenmaal…
en daarna
geldt voor hem
wat hij schertsend
tegen zijn leerlingen zei
na het eindexamen Frans:
‘Nu mogen jullie
alles wat je hier geleerd hebt
vergeten.’
© André Degen
